Met de vakantie in aantocht slaat bij velen de werkstress toe. Er moet nog van alles worden afgemaakt, overgedragen en vooruit gepland. Met deze tips hou je het hoofd koel.
Het lijkt niet alleen alsof de weken voor de vakantie nog stressvoller zijn dan normaal. Dat zijn ze ook echt. Dit bleek in 2013 al uit onderzoek van Jessica de Bloom, universitair hoofddocent human resource management aan de Rijksuniversiteit Groningen.
Samen met collega’s onderzocht De Bloom prevakantiestress bij Nederlanders die op wintersport gingen. Tussen twee weken en één week voor de vakantie daalde hun algehele gezondheid en welzijn sterk, vooral door de werkdruk. De druk op het huishouden werd voornamelijk door vrouwen als last ervaren.
Fred Zijlstra, hoogleraar arbeids- en organisatiepsychologie aan de Universiteit Maastricht, denkt dat werkstress voor vakantie mede komt door de toegenomen interafhankelijkheid. “Als anderen in jouw team moeten wachten op jouw input voordat ze verder kunnen met hun werk, wil je die input nog geven voordat je weggaat. Dat is ook vaak om te voorkomen dat je tijdens de vakantie wordt gestoord.”
Hij denkt dat een krappe bezetting mensen vaak parten speelt. “Omdat veel organisaties vrij minimalistisch zijn ingevuld en weinig extra capaciteit hebben, is er nauwelijks ruimte om werk van elkaar over te nemen. Dat breekt op bij ziekteverzuim en vakantieverlof.”
Ook Patricia van Casteren, psycholoog Arbeid & Gezondheid bij Ascender en als promovendus verbonden aan de Tilburg Universiteit, komt regelmatig vakantiestress tegen. “Mensen zijn vaak al overspannen of te druk op hun werk en verwachten dat een vakantie dat oplost. Dat lukt alleen als mensen dan ook echt kunnen ontspannen.”
De weken vooraf gaan mensen vaak nog “als een dolle” allerlei dingen doen. “Vaak overheerst het gevoel dat je van alles moet afmaken. Bespreek dat met collega’s en een leidinggevende. Zelf kun je lang niet altijd het onderscheid maken tussen wat echt belangrijk is en wat minder.”
In het algemeen raadt Van Casteren mensen aan hun afwezigheid ruim op tijd door te geven. “Kondig je vakantie al twee of drie weken van tevoren aan. Dat kan in een interne mail of zet het onder je e-mailhandtekening. Regel dan ook vast de week dat je terugkomt. Plan in ieder geval op de eerste dag geen afspraken in, zodat je rustig kunt ‘landen’.”
Vitaliteitscoach Jan Jaap Verolme, die onlangs het boek Stress te lijf schreef, beaamt dat. “Pak de belangrijkste dossiers op tijd op en draag ze over. Het zouden inkoppers moeten zijn, maar veel mensen gaan tot het gaatje en werken over op de avond voor ze op vakantie gaan.”
Realiseer je ook dat de organisatie wel doordraait zonder jou. “Het loslaten en overdragen van verantwoordelijkheid is voor veel mensen lastig, maar ontzettend belangrijk. Schrijf in je afwezigheidsmail niet ‘ik lees mijn mail onregelmatig’, maar ‘ik lees mijn mail niet tot… je kunt terecht bij…”
Voor leidinggevenden heeft Verolme eveneens een belangrijke tip. “Steek als baas even je hoofd om de deur bij werknemers die op vakantie gaan. Wens ze veel plezier en verbied ze om contact te hebben met de zaak. De boodschap moet zijn dat wie niet ontstresst, een gevaar is voor de organisatie.”
Het wordt namelijk steeds duidelijk hoe belangrijk vakantie is bij het beschermen tegen burn-out. “Een goede vakantie werkt preventief, het is een investering in toekomstige energie”, zegt Van Casteren.
Daarvoor zijn doorgaans wel wat langere vakanties nodig. Pas na acht dagen kunnen de meeste mensen een beetje ontspannen en ‘loskomen’ van werk.
Tenslotte kan verwachtingsmanagement helpen. Verolme ziet in zijn praktijk regelmatig al te hooggespannen verwachtingen. “Het moet allemaal perfect zijn, prachtige vergezichten, mooie accommodatie, iedereen blij en tevreden. De praktijk is vaak weerbarstiger, met lange files, of uren wachten op een snikheet terras met jengelende kinderen die geen wifi hebben.”
De belangrijkste tips om zonder werkstress op vakantie te gaan:
- Kondig je vakantie twee tot drie weken van tevoren aan en begin dan ook met overdragen.
- Vraag collega’s en leidinggevenden om feedback: moet alles waarvan jij denkt dat nog moet gebeuren, ook echt gebeuren?
- Neem minstens twee dagen speling tussen de laatste dag dat je beschikbaar bent voor collega’s en de laatste werkdag.
- Ga niet direct na de laatste werkdag op reis, plan daar minstens een dag tussen.
- Gun jezelf de vakantie. Voor al te doelgerichte mensen: formuleer ontspanningsdoelen.
Bron: NU.nl