De prevalentie van angstklachten lijkt steeds meer toe te nemen. Onderzoek wijst uit dat prestatiegerichte personen, extra vatbaar zijn voor angstklachten. Zij ervaren namelijk een hoge druk om op meerdere gebieden ‘uit te blinken’.
Een hoge prestatiedruk veroorzaakt angst
Welke vijf gewoontes van mensen met een hoge prestatiedruk veroorzaken angstklachten? En hoe kunnen deze mensen worden geholpen?
Prestatiegerichte mensen verwachten een goed inkomen te verdienen, zich professioneel te blijven ontwikkelen, perfecte kinderen op te voeden, een mooi huis te hebben en sociaal actief te zijn. Daarnaast verwachten deze mensen dat ze een hoog niveau van productiviteit handhaven, ondanks de uitdagingen die de huidige coronapandemie met zich meebrengt.
Hoe komt het dat prestatiegerichte mensen extra vatbaar zijn voor angstklachten? En hoe kunnen ze worden geholpen?
- Prestatiegerichte mensen hebben moeite om ‘nee’ te zeggen
Prestatiegerichte mensen zijn over het algemeen betrouwbare werknemers, zij ronden hun taken tijdig af en komen gemaakte afspraken na. Hierdoor worden deze mensen vaak benaderd met verzoeken en hulpvragen, bijvoorbeeld vanuit collega’s.
Een probleem ontstaat wanneer gevoelens van schuld en verplichting aanwezig zijn, waardoor de werknemer geen “nee” durft te zeggen. In dat geval neemt de werknemer (met tegenzin) meer verantwoordelijkheden op zich. Het gevolg is dat mensen overweldigd raken door de werkzaamheden.
Schuldgevoelens ontstaan wanneer er een discrepantie bestaat tussen de daden en verwachtingen van een prestatiegerichte werknemer. “Nee” zeggen lokt schuldgevoelens uit wanneer men eigenlijk vindt dat “ja” gezegd dient te worden. Om deze gevoelens van schuld te verminderen blijven werknemers meer verantwoordelijkheden op zich nemen om aan de zelfopgelegde verwachtingen te voldoen. Meer verantwoordelijkheden aannemen om gevoelens van schuld te reduceren heeft echter weinig zin. Gevoelens van angst en uitputting zijn logische uitkomsten van een dergelijke aanpak. Het zou beter zijn om de verwachtingen bij te stellen tot een realistischer niveau.
- Prestatiegerichte mensen vinden het moeilijk om hulp te vragen
Door hulp te vragen geeft men de controle uit handen, prestatiegerichte mensen vinden dit doorgaans erg lastig. Zij die veel presteren, houden liever de controle door te vertrouwen op eigen moed en vastberadenheid. Dit terwijl het onvermogen om hulp te vragen en taken uit handen te geven juist averechts werkt. Wanneer de werklast te hoog is, zal dit uiteindelijk leiden tot een toename van angst. Belangrijk is daarom dat de prestatiegerichte werknemer inziet dat controle een bepaalde illusie is. We hebben bijvoorbeeld geen volledige controle over ons eigen lichaam. Ons immuunsysteem bestrijdt indringers zonder onze inbreng. Ons hart klopt onvermoeidbaar, dag en nacht. We gaan door met ons dagelijks leven zonder onze lever, schildklier en nieren opdracht te geven hun belangrijke dagelijkse functies uit te voeren. Ondanks onze beste inspanningen, worden we ziek. Als we al zo weinig controle hebben over ons eigen lichaam, hoeveel controle hebben we dan echt? Benadruk bij een prestatiegerichte werknemer dat het ‘oké’ is om hulp te vragen en te aanvaarden. Mogelijk kan de werknemer gevraagd worden wat hij of zij nodig heeft om zijn omgeving te vertrouwen de werkzaamheden af te handelen.
- Prestatiegerichte mensen vergelijken zichzelf met succesvolle mensen
Sociale vergelijkingen maken deel uit van het menselijk bestaan. Dit betekent dat anderen worden gebruikt als maatstaf om hun eigenwaarde te bepalen. Mensen met een hoge prestatiedruk vergelijken zichzelf met mensen die zij als succesvol beschouwen, wat het perspectief ‘scheef’ trekt.
Prestatiegerichte mensen ervaren hoge niveaus van angst wanneer zij onophoudelijk proberen om anderen in de ‘referentiegroep’ bij te houden. Achterop raken resulteert in gevoelens van ontoereikendheid en afgunst. Een prestatiegerichte werknemer kan hierbij geholpen worden door de focus te leggen op de individuele vooruitgang. Dit zorgt ervoor dat sociale vergelijkingen, vervangen worden door persoonlijke vergelijkingen.
- Prestatiegerichte mensen bevinden zich vaak niet in het hier-en-nu
Angst wordt gedefinieerd als het “niet aanwezig zijn in het moment”. Angstige gedachten richten zich vaak op de toekomst, of juist op het verleden. Werknemers met een hoge prestatiedruk hebben de neiging om té ver vooruit te kijken. Zij haasten zich om hun doelen te bereiken en richten zich volledig op het gevoel van voltooiing.
Deze groep werknemers kan geholpen worden door rust en ontspanning. Een bewezen techniek die mensen kan helpen om in het hier-en-nu te komen is meditatie. Meditatie is een oefening die angst kan verminderen en geluk kan bevorderen. Er bestaan verschillende apps die middels ‘kortere’ meditatie oefeningen helpen om te leren mediteren. Deze kortdurende oefeningen kunnen angst reduceren en de slaap bevorderen.
- Prestatiegerichte mensen vertrouwen op prestaties om zich waardig te voelen
Mensen die een hoge prestatiedruk ervaren maken vaak de fout om hun eigenwaarde te koppelen aan het prestatieniveau. Dit is problematisch omdat het impliceert dat eigenwaarde iets voorwaardelijks is. Hierdoor schommelt het eigenwaarde voortdurend bij elk succes en bij elke mislukking. Bovendien is de voldoening van succes vaak van korte duur. De gedachte dat eigenwaarde voorwaardelijk is, en de koppeling die aan geluk wordt gemaakt, is echter onrealistisch. Eigenwaarde is een essentieel en onmiskenbaar deel van ons mens-zijn. De prestaties die worden geleverd maakt iemand echter niet plotseling 'meer waardevol'. Dat eigenwaarde niet wordt afgeleid van prestaties, dient een bewustwording te zijn om een te hoge druk en angstige gevoelens tot gevolg te voorkomen.
Bron: Psychology Today